De originele ‘YARD’ van Allan Kaprow is ontstaan in de beeldentuin van de Martha Jackson Gallery in New York in 1961. Honderden gebruikte autobanden lagen zonder specifieke orde in de tuin en bezoekers mochten er doorheen lopen en ze verplaatsen. Sindsdien is het werk een aantal keer opnieuw getoond in Amerika en Europa, en nu voor het eerst in Nederland.
Het zijn geen reconstructies, maar herinventies. Elke situatie is daarbij anders. Het werk is bedoeld om elke keer te verschillen met de voorgaande, wanneer het opnieuw wordt opgebouwd. NP3 ziet het werk van Kaprow dan ook als een zeer vroege vorm van de open source mentaliteit; hij deelde toen al de broncode van zijn ideeën als kunstenaar en onderzoeker.
Allan Kaprow staat het meest bekend om zijn ‘happenings’, onderdeel van de performancekunst. Gebeurtenissen die gewoon gebeurden. Zonder duidelijk gestructureerd begin, midden of einde. Er was geen onderscheid of hiërarchie tussen de kunstenaar of de kijker. Kaprow vond dat vakmanschap en duurzaamheid (in de zin dat een kunstwerk voor in de eeuwigheid bewaard kan blijven) moest worden vergeten en vergankelijke materialen moesten worden gebruikt in de kunst. Voor die tijd was het totaal iets nieuws. Kunst hoeft niet per se iets materieels te zijn, het kan ook bestaan uit een idee of ervaring. Tot op heden worden veel mensen, waaronder ikzelf, nog steeds door hem geïnspireerd.
‘YARDin’, de eerste herinventie van Allan Kaprow’s ‘YARD’ in Nederland door NP3 is een doorlopend proces. In het laatste kwartaal van het vorige jaar (her)bouwden bezoekers de meer dan duizend gebruikte autobanden in de containerhal M0Bi. Vervolgens was er het monumentale autobandenbouwwerk ‘YARDin: RECtangular’. En voor de nieuwste herinventie in de omgeving van YARDin is kunstenaar Marc Bijl gevraagd. Daarnaast besloot hij ook de witte ruimtes van bur0 Gr0ningen erbij te betrekken, een tweede locatie van NP3, als een soort van duo-tentoonstelling.
Bijl gebruikt vaak rebelse of anarchistische symbolen en materialen in zijn werk zoals het pentagram, graffiti en commerciële logo’s. Dit vanuit zijn fascinatie voor de hedendaagse populaire westerse cultuur en sociale structuren van de samenleving. Het is een beetje een punker die tegen de maatschappij in gaat en de kijker laat nadenken over de (on)zin van de wereld en de kunstwereld.
Op beide locaties van NP3 zie ik een soort van barricade. In de witte ruimtes vormt het een vrolijke scheidingslijn door de pastelkleuren. Tevens de schilderijen lijken er positief bij de hangen, maar niets is minder waar. Het zijn eigenlijk gruwelijke foto’s van bijvoorbeeld de vrij recente terroristische gebeurtenissen in Parijs tot op de pixel uitvergroot. Het lijkt allemaal heel leuk, maar dat is het zeker niet. Een soort van tweestrijd. De video met wazige nieuwsbeelden geeft de titel van de tentoonstelling het meest letterlijk weer. Het gaat onder andere over de media die een bepaald beeld neerzet van een nare gebeurtenis, maar ook het volk. Wat is nou echt, wie zegt de waarheid? Het is allemaal maar vaag en ongrijpbaar.
In de containerhal is de barricade meer een beschermende cirkel, een kring van veiligheid. Een zelfportret van Bijl als activist met zijn kindje in zijn armen staat midden tussen de autobanden. Een band staat in de fik. Net alsof de banden van Allan Kaprow in vlammen opgaan, dat de herinventie verdwijnt, dat alles en het idee hierbij ophoudt, dat we terug bij af zijn. Of juist dat wij allen als maatschappij weer bij zinnen moeten komen, realistisch moeten zijn. Of misschien is het alleen een waarschuwing van Bijl, zo met de baby op zijn arm als een terugblik naar vroeger, want tenslotte staat niet het gehele gebouw in brand.
Daarnaast is de videobusstop Bente Westerhuis met haar animaties te zien. Bente is nog niet zo lang afgestudeerd van Academie Minerva en ik vind haar werk geweldig. Het is zo eenvoudig en herkenbaar, wat het grappig en tegelijk droevig maakt. Dat is precies het goede eraan. Zie haar website voor meer animaties en uitleg. En check hier tot wanneer ze nog in eMMa te bekijken is.
In de video vertel ik kort wat NP3 is. Daar kan ik nog veel uitgebreider in zijn, want ik heb er zelf een tijdje gewerkt en NP3 zal altijd een plekje in mijn hart blijven houden :) , maar ik wilde het voor nu hier graag bij laten. Verder zie je op de beelden de huidige tentoonstellingen. Het geeft een indruk van wat je kunt verwachten, maar het is áltijd beter om iets zelf te ervaren. En dat kan, want ‘Blurry Conflicts I & II’ is ieder geval nog te zien tot en met 21 mei 2016.
Meer informatie over: NP3, Allan Kaprow, Marc Bijl, Bente Westerhuis
Zie hier het overzicht van alle ARTvlogs.
Bronnen tekst: 1, 2, 3